ارتودنسی چیست؟

ارتودنسی یکی از شاخه­ های دندانپزشکی است که وظیفه­ ی اصلی آن اصلاح نحوه قرارگیری دندان­ها و جفت شدن نامناسب آن­ها و ناهنجاری­های فک است که در هر فرد ممکن است یک یا قسمتی از هردو مشکل وجود داشته باشد. ارتودنسی از دو کلمه ارتو به معنی راست و درست و ادوس به معنی دندان تشکیل شده و از اولین گرایش­های دندانپزشکی به حساب می­ آید.

دندان­هایی که درست سر جای خود نیستند و کنار هم جفت نشده­ اند مشکلات بهداشتی زیادی ایجاد خواهند کرد. تمیز کردن این­گونه دندان­ها مشکل­تر خواهد بود و این امر منجر به بروز بیماری­های پریودنتال و پوسیدگی دندان می شود. همچنین دندا­ن­های نامرتب فرآیند جویدن غذا را سخت­تر می­کنند و فشار بیشتری به دندان­ها در این وضعیت ایجاد می ­شود. نامرتب بودن دندان­ها و فشار زیاد در طول زمان مشکلاتی نظیر بیماری­های لثه، پوسیدگی دندان، سردرد، گردن درد و درد در قسمت شانه ­ها و مشکلات گوارشی در اثر خوب نجویدن غذا می شود.همچنین دندان­های کج و نامرتب به زیبایی صورت شخص لطمه ی شدید وارد می­ کند و منجر به کاهش اعتماد­به­ نفس و ایجاد مشکلاتی در برقراری روابط اجتماعی و شخصی می­ گردد.

ارتودنسی

از آنجا که عوامل بسیاری از جمله ژنتیک، در خارج شدن دندان ها از حالت نرمال و نامرتبی آن ها موثرند،ارتودنسی یکی از مواردی است که همواره قابل پیشگیری نمی باشد.به همین منظور قدم موثر بعدی، درمان زودرس برای ارتودنسی می باشد طوری که درمان و تشخیص سلامت و یا موقعیت قرارگیری دندان ها،راحت ترصورت گیرد..

فاصله یا فضای زیادتر از اندازه بین دندان ها، داشتن دندان اضافه؛ تراکم زیاد دندان ها، جلوزدگی دندان ها، فقدان دندان، بیرون زدگی دندان ها، اختلالات فک و صورت و… جزو مسائلی هستند که در معاینه زودهنگام قابل تشخیص و در صورت انجام ارتودنسی، به احتمال زیاد قابل کنترل یا درمان هستند.

کاندیدهای درمان ارتودنسی چه کسانی هستند؟

اینکه آیا شما کاندید درمان ارتودنسی هستید یا نه را باید فقط و فقط دندانپزشک با معاینه و استفاده از روش­هایی نظیر ساخت مدل گچی دندان­های شما یا تصویربرداری مخصوص از دهان شما، تصمیم بگیرد. اما در کل همانطور که قبلا نیز ذکر شد دو گروه از بیماران کاندید این نوع از درمان خواهند بود. گروهی که برای تصحیح مکان قرارگیری و نحوه­ ی جفت شدن دندان­ها مراجعه می­کنند و گروهی که نیاز به برطرف کردن مشکل ناهنجاری­های فک را دارند. اما اگر بیشتر کنجکاو هستید که آیا به ارتودنسی نیاز دارید یا خیر، درصورت داشتن یکی از موارد زیر، ممکن است شما هم جزو کاندیداهای ارتودنسی باشید.

–        دندان­های فک بالا همپوشانی زیادی(به صورت عمودی) با دندان­های فک پایین دارند.

–        دندان­های پایین خیلی جلوتر از دندان­های فک بالا قرارگرفته­ اند. اصطلاحا این مورد به ظاهر بولداگ معروف است.

–        در هنگامی که غذا می­جوید، دندان­های ردیف بالا در راستای عرضی درست روی دندان­های ردیف پایین قرار نمی­گیرند.

–        اگر بین دو فک فضای باز وجود داشته باشد. (چه در جلو، چه در عقب و چه در میانه­ ها)

–        اگر خط میانی دندان­های پایین و بالا در یک راستا قرار نمیگیرند.

–        اگر در صورت از دست دادن یک یا چند دندان یا رشد ناصحیح و ناقص یک یا چند دندان، بین دندان­ها فاصله افتاده باشد.

–        اگر تعداد بیشتری از تعداد نرمال دندان، در یک فک وجود داشته باشد. و این موضوع باعث روی هم قرارگرفتن دندا­ن­ها بشود.

درمان با ارتودنسی

درمان ارتودنسی به دو روش ثابت و متحرک انجام می­ شود. در ارتودنسی ثابت امکان خروج اجزای ارتودنسی از دهان وجود ندارد اما در ارتودنسی متحرک بیمار می­تواند با تجویز دندانپزشک در زمان­ های خاصی مثل زمان صرف غذا از دهان خارج کند. در درمان ارتودنسی، ارتودنتیست می تواند از براکت های سرامیکی همرنگ دندان استفاده کند. یا درمان را بصورت نامرئی از پشت دندان­ ها انجام دهد. همچنین روش دیگری به نام ارتودنسی شفاف یا invisalign وجود دارد که در زمره­ ی درمان­ های نامرئی ارتودنسی قرار می­گیرد.

اگر احساس می­کنید به ارتودنسی نیاز دارید خیلی سریع به دندانپزشک مراجعه کنید. در صورتی که ناهنجاری فک زیاد باشد، مراجعه دیر هنگام ممکن است به جراحی فک منجر شود.

مدت زمان درمان:

نکات مختلفی در این موضوع که مدت زمان درمان ارتودنسی چقدر طول می­کشد، دخیلند. اما معمولا این درمان­ بین شش ماه تا دو سال و نیم زمان می­برد.

سن بیمار، نوع ارتودنسی، میزان مشکل ناهنجاری فک یا نامرتبی دندان­ها، میزان تعهد و پایبندی که بیمار در فرآیند درمان رعایت می­کند و عوامل بیولوژیکی در مدت زمان درمان ارتودنسی نقش دارند.

دندانپزشک پس از معاینه حدود مدت زمان و نحوه­ی ارتودنسی را برای بیمار شرح می­ دهد.

اگر ارتودنسی داریم چه نکاتی را رعایت کنیم؟

در دوران درمان از خوردن خوراکی های سفت و تنقلات خودداری کنید. موادی مانند ذرت و موادغذایی رنگ­دار را فراموش کنید و با مصرف غذاهای حاوی کلسیم و مواد معدنی به روند درمان خود کمک کنید.

برای تمیز کردن اجزای ارتودنسی از مسواک و براش های مخصوص ارتودنسی استفاده کنید. همچنین از دهانشویه حاوی کلرهگزیدین استفاده نکنید،چراکه باعث می­شود دندانتان زرد گردد. در بازار دهانشویه های مخصوص ارتودنسی نیز موجود هست که می­ توانید با مشورت دندانپزشکتان از آن­ها استفاده کنید.

اگر به هر دلیلی براکت روی دندانتان شل شد یا افتاد با مطب دندانپزشک یا کلینیک دندانپزشکی خود تماس بگیرید، موضوع را توضیح دهید و یک نوبت اورژانسی برای معاینه دریافت کنید.

روزهای اول که براکت ها نصب می شوند، ممکن است مقداری نوک زبانی صحبت کنید، مخصوصا اگر از ارتودنسی پشت دندانی استفاده می­کنید. اما نگران نباشید،، این موضوع با عادت کردن به ارتودنسی حل خواهد شد.بسته به نظر دندانپزشکتان، پس از هر جلسه مراجعه، نوبت بعدی ملاقات را دریافت کنید. اگر پرونده­ ی شما در کلینیک دندانپزشکی شبانه­ روزی آبان است، نگران از یاد بردن نوبت خود نباشید.